Upławy - choroba czy nie
artykuł dr n. med. Katarzynay Skórzewskiej
Upławami nazywa się każdą wydzielinę z dróg rodnych kobiety poza krwią. Niejednokrotnie są one jednak objawem zmian chorobowych.
Prawidłowa wydzielina z dróg rodnych składa się z:
wydzieliny gruczołów przedsionkowych większych (Bartholina) i mniejszych (Skenego),
przesięku i złuszczonych komórek ściany pochwy,
ze śluzu szyjkowego,
wydzieliny z gruczołów błony śluzowej macicy i jajowodów.
Naturalne zmiany
Zależnie od fazy cyklu miesiączkowego, pod wpływem działania hormonów, wydzielina z pochwy zmienia się. Może być wodnista lub gęsta, kremowa. Jej ilość zwiększa się wyraźnie w okresie okołoowulacyjnym i dziennie może wynosić nawet 30 ml (objętość 2 dużych łyżek).
Odczyn prawidłowych upławów jest kwaśny, w wyniku działania pałeczek kwasu mlekowego (Doderleina), co powoduje ich specyficzny zapach, nieco stęchły po rozkładzie. Fizjologiczna wydzielina nie ma nieprzyjemnego zapachu.
Gdy jest ich dużo
Nawet obfite upławy nie zawsze świadczą o stanie chorobowym i nie wymagają leczenia, choć czasem są odczuwane przez kobiety jako nieprzyjemne. Fizjologicznie pochodzą m.in. z przedsionka pochwy, gdy w wyniku ekscytacji płciowej głównie gruczoły przedsionkowe większe (Bartholina) produkują duże ilości śluzu ułatwiające wprowadzenie prącia do pochwy. Również w okresie dojrzewania płciowego w wyniku "burzy hormonalnej" dziewczęta skarżą się na obfitą, białawą wydzielinę z pochwy.
Do wzmożonego wydzielania upławów może także dojść pod wpływem drażnienia mechanicznego pochwy, np. oddziaływania spirali wewnątrzmacicznej czy kapturka naszyjkowego. Powodem mogą też być ciała obce wprowadzone do pochwy w celu masturbacji.
Stan chorobowy
Niejednokrotnie jednak upławy świadczą o stanie chorobowym i są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się kobiet do ginekologa.
Występują one przede wszystkim w zakażeniu pochwy i sromu. Powodują uczucie dyskomfortu, pieczenia i świądu. Może im wówczas towarzyszyć nieprzyjemny zapach, bolesne stosunki płciowe, czasem występują stany podgorączkowe i dreszcze. Przyczyną zakażenia są drobnoustroje przenoszone drogą płciową (np. Gardnerella vaginalis, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Trichomonas vaginalis czy Herpes simplex - wirus opryszczki typ II, płciowy). Innym źródłem upławów może być zakażenie drożdżakami (Candida albicans) lub często spotykane u kobiet w okresie przekwitania zanikowe zapalenie pochwy (spowodowane zaburzeniami hormonalnymi).
Przewlekłe używanie tamponów czy podkładek higienicznych utrudniające odpływ wydzieliny i dostęp powietrza do pochwy może wtórnie spowodować rozwój beztlenowców i wystąpienie Bacterial vaginosis.
Znaleźć przyczynę
W celu wyjaśnienia przyczyny dolegliwości często oprócz wywiadu i oglądania narządów płciowych lekarz decyduje się na badanie mikroskopowe wydzieliny lub jej posiew bakteriologiczny. Czasem może okazać się konieczna biopsja błony śluzowej macicy i USG przezpochwowe narządu rodnego.
Leczenie
Upławy są leczone często przypadkowo, wieloma lekami i nierzadko nieskutecznie. Zastosowanie terapii jest właściwe jedynie po ustaleniu przyczyny i miejsca pochodzenia wydzieliny. Podawanie leków przeciwzapalnych i antybiotyków w przypadku wzmożonej, fizjologicznej lub powstałej pod wpływem stresu wydzieliny może doprowadzić do wyjałowienia pochwy i zaburzenia mechanizmów obronnych, co zagraża rozwojem patologicznej flory bakteryjnej. Z drugiej strony, nie leczone przewlekłe stany zapalne narządu rodnego mogą spowodować zapalenie przydatków czy niepłodność. Dlatego też w przypadku pojawienia się wydzieliny odmiennej od zwykle występującej kobieta powinna zgłosić się do ginekologa.
Jak zapobiegać?
Pamiętając, że lepiej zapobiegać niż leczyć, starajmy się:
używać bielizny bawełnianej, a nie z tworzyw sztucznych,
stosować nie uczulające proszki do prania i płukania bielizny,
nosić przewiewne, niezbyt obcisłe ubrania, w rozmiarze odpowiednim do budowy ciała i tuszy,
nie używać płynów do higieny intymnej, perfumowanych mydeł i płynów do kąpieli,
ograniczyć używanie tamponów do sytuacji wyjątkowych (basen, wyjazd),
stosować prezerwatywy, ufając sobie, a nie partnerowi,
pamiętać o prawidłowym kierunku podcierania po oddaniu stolca.
Zachowania takie zmniejszą możliwość występowania upławów i poprawią tym samym komfort życia kobiety.
Czy wiesz, że...
Podczas rzeżączki pojawia się ropna wydzielina z dróg rodnych. Kobieta odczuwa pieczenie w oddawaniu moczu. Zdarza się jednak, że upławy są wtedy słabo nasilone lub nie występują wcale.
Jedną z przyczyn upławów jest również rzęsistkowica wywołana rzęsistkiem pochwowym. Podczas tej choroby są one najczęściej pieniste i mają niemiłą woń.
|
